W związku z planowaną kontynuacją działań rewitalizacyjnych w naszej Gminie podjęliśmy działania mające na celu sporządzenie nowego Gminnego Programu Rewitalizacji w Gminie Darłowo na lata 2026-2035.
Na czym polega rewitalizacja i jakie obszary obejmuje?
Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji (art. 2 ust. 1 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r.).
Rewitalizacja obszarów wiejskich jest ukierunkowana na przywrócenie życia i dynamiki społeczno-gospodarczej. Działania obejmują szeroki zakres inicjatyw, od modernizacji infrastruktury, przez ochronę dziedzictwa kulturowego, aż po wspieranie lokalnej przedsiębiorczości. Ich celem jest:
- poprawa jakości życia mieszkańców,
- ożywienie gospodarcze i społeczne,
- poprawa stanu technicznego budynków i infrastruktury,
- odtworzenie więzi społecznych i integracja mieszkańców,
- ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego,
- zwiększenie atrakcyjności obszaru dla inwestorów i mieszkańców.
Gospodarka naszej gminy opiera się na sektorze turystycznym, rolnictwie, usługach i energii odnawialnej. Mimo wysokiej aktywności gospodarczej i korzystnej sytuacji finansowej, nasz Gmina boryka się z ograniczeniami rozwojowymi związanymi z problemami społecznymi tj. malejąca liczba mieszkańców, starzejąca się społeczność lokalna, sytuacja materialna części mieszkańców, dostępność do mieszkań, usług zdrowotnych czy transportu publicznego, a także z ochroną środowiska i wyzwaniami w zakresie ładu przestrzennego.
Kogo dotyczy rewitalizacja?
Kluczowym elementem procesu rewitalizacji jest zaangażowanie interesariuszy rewitalizacji. Dlatego gorąco zachęcamy Państwa- mieszkańców gminy Darłowo i inne zainteresowane osoby - do aktywnego uczestnictwa w planowaniu rewitalizacji i realizacji projektów. Interesariusze to osoby, grupy lub instytucje mające interes w realizacji procesu rewitalizacji, które mogą wpływać na jego przebieg lub mogą zostać przez niego dotknięte, w szczególności:
- mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, społeczne inicjatywy mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego oraz członkowie kooperatywy mieszkaniowej współdziałający w celu realizacji na obszarze rewitalizacji inwestycji mieszkaniowej w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o kooperatywach mieszkaniowych oraz zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia realizacji inwestycji mieszkaniowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 28);
- mieszkańcy gminy inni niż wymienieni w pkt 1;
- podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą;
- podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne;
- jednostki samorządu terytorialnego, ich jednostki organizacyjne, oraz organy doradcze i konsultacyjne gminy;
- organy władzy publicznej;
- podmioty, inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa. (art. 2 ust. 2 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r.).
Korzyści z rewitalizacji
Dzięki procesowi rewitalizacji realizowanemu z udziałem interesariuszy możliwe jest poprawienie jakości życia mieszkańców, a także wzmocnienie zrównoważonego rozwoju naszej Gminy. Rewitalizacja obszarów wiejskich stanowi istotny krok w kierunku budowania silniejszych, bardziej zintegrowanych i odpornych społeczności. Jedną z kluczowych zasad rewitalizacji jest koncentracja terytorialna działań. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji podkreśla konieczność realizacji projektów na ściśle określonym obszarze. Ograniczenie terytorialne jest ważne ze względu na ograniczone zasoby, zwłaszcza finansowe. Z tego powodu skuteczna rewitalizacja to przemyślana i kompleksowa interwencja na obszarach najbardziej potrzebujących. Włączenie lokalnej społeczności i organizacji pozarządowych w przygotowanie działań rewitalizacyjnych jest kluczowe dla sukcesu procesu. Rewitalizacja jest odpowiedzią na kryzys w konkretnej społeczności, poprawiając jakość życia mieszkańców i zwiększając atrakcyjność obszaru dla inwestorów.
Jak wygląda proces wyznaczania obszaru zdegradowanego i rewitalizacji w naszej Gminie?
Rysunek: 5 kroków w procesie delimitacji obszaru zdegradowanego i rewitalizacji
Źródło: opracowanie na podstawie poradnik „Delimitacja krok po kroku”, wydany przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa w 2019 r., https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/delimitacja-krok-po-kroku
Nasza Gmina rozpoczęła przygotowania do sporządzania Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Darłowo na lata 2026-2035. Pierwszym etapem jest delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, w ramach którego przeprowadzona została diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i rewitalizacji (link do dokumentu). W tym celu przyjęto jednostki przestrzenne na potrzeby delimitacji oparte na podziale na obręby ewidencyjne, których jest 31. Obręby ewidencyjne w Gminie Darłowo w większości pokrywają się z granicami sołectw. Obręby o najmniejszej liczbie mieszkańców (poniżej 100 osób), zostały scalone z sąsiednimi obrębami, by uniknąć tworzenia jednostek modułowych o bardzo małej liczbie mieszkańców. W kolejnym kroku zostały wyznaczone tereny niezamieszkane i leśne wyłączone z delimitacji. W ten sposób wyłączono 4 tereny niezamieszkane: lasy obręb Nowy Kraków, Jezioro Bukowo, obiekty wojskowe, Jezioro Kopań. W rezultacie powstały jednostki przestrzenne służące wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i czterech obszarów niezamieszkanych wyłączonych z delimitacji obszaru zdegradowanego i rewitalizacji.
W jaki sposób wyznacza się obszar do rewitalizacji?
Pierwszym krokiem jest wyznaczenie obszaru zdegradowanego.
Obszar zdegradowanyto obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, wysokiej liczby mieszkańców będących osobami ze szczególnymi potrzebami, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym. Ponadto na tym obszarze występuje co najmniej jedno z negatywnych zjawisk: gospodarczych - w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub środowiskowych - w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub przestrzenno-funkcjonalnych - w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niedostosowania infrastruktury do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych, lub technicznych - w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności, ochrony środowiska i zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. (art. 9 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r.).
Na tej podstawie diagnozy przeprowadzonej zgodnie z ustawą o rewitalizacji został określony obszar zdegradowany w Gminie Darłowo, który zajmuje powierzchnię 8 423 ha, co stanowi 31% powierzchni Gminy i jest zamieszkiwany przez 3119 mieszkańców, co stanowi 41% populacji Gminy.
Obszar zdegradowany w Gminie Darłowo obejmuje następujące jednostki przestrzenne:
- Cisowo -Kopań,
- Dobiesław,
- Drozdowo -Sulimice,
- Gleźnowo,
- Jeżyce,
- Jeżyczki,
- Kowalewice -Kowalewiczki,
- Palczewice - Kopnica – Zakrzewo,
- Wiekowice.
Z obszaru zdegradowanego dokonano wyboru obszaru rewitalizacji, który jest rozumiany jako obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk (wyżej wskazanych), na którym z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Obszar ten nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic. Niezamieszkałe tereny poprzemysłowe, w tym poportowe i powydobywcze, tereny powojskowe albo pokolejowe, na których występują negatywne zjawiska, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1-4, mogą wejść w skład obszaru rewitalizacji wyłącznie w przypadku, gdy działania możliwe do przeprowadzenia na tych terenach przyczynią się do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym, o których mowa w art. 9 ust. 1. (art. 10 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r.).
Wyznaczony obszar rewitalizacji w Gminie Darłowo spełnia wymogi ustawowe w zakresie limitu 20% powierzchni gminy i 30% jej mieszkańców, gdyż zajmuje łączną powierzchnię 5008 ha, co stanowi 18,60%powierzchni Gminy oraz jest zamieszkiwany przez 2272 mieszkańców, co stanowi 29,82% populacji Gminy. Obszar rewitalizacji w Gminie Darłowo obejmuje 7 jednostek przestrzennych, tworzących trzy podobszary rewitalizacji (link do mapy):
A. Cisowo-Kopań, Drozdowo-Sulimice, Kowalewice - Kowalewiczki, Palczewice –Kopnica-Zakrzewo,
B. Jeżyce i Jeżyczki,
C. Wiekowice.
Konsultacje społeczne
Projekt uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji zostanie poddany konsultacjom społecznym w okresie od 9 lipca do 12 sierpnia 2025 r., a następnie uchwalony przez Radę Gminy. Serdecznie zachęcam wszystkich do udziału w konsultacjach społecznych, które zostaną ogłoszone w najbliższym czasie na stronie Urzędu Gminy Darłowo, BIP Gminy Darłowo, Tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy Darłowo, w lokalnej prasie – Obserwator Lokalny.
Kolejne kroki w kierunku Gminnego Programu Rewitalizacji
Kolejnym krokiem będzie formalne zainicjowanie procesu sporządzania Gminnego Programu Rewitalizacji na lata 2026-2035 na drodze uchwały Rady Gminy. Dzięki temu wyznaczymy wspólnie cele, kierunki i projekty rewitalizacji, dokument ten ułatwi nam też pozyskiwanie środków finansowych na ich realizację.
Zapraszamy do współpracy, będziemy informować o kolejnych wspólnych działaniach na rzecz opracowania nowego Gminnego Programu Rewitalizacji.
Radosław Głażewski
Wójt Gminy Darłowo